ΕΘΙΜΑ

       

                                           ΕΘΙΜΑ ΓΥΡΩ ΠΕΡΙΟΧΩΝ

Στους Γόννους, το πανηγύρι του δεκαπενταύγουστου γίνεται στην εκκλησία της Παναγίας στη θέση «Τσικιλέκι», με προσφορά παραδοσιακών φαγητών και ψητών. Το χωριό πανηγυρίζει επίσης στις 18/1 (Αγ.Αθανασίου στον οικισμό της Ελιάς), του Αγ.Γεωργίου, στις 20/7 (Προφ.Ηλία), στις 26/7 (Αγ.Παρασκευής), στις 16/12 (Αγ.Μοδέστου) και της Ζωοδόχου Πηγής. Τον Απρίλιο επίσης γίνεται μεγάλη εμποροπανήγυρη στη θέση «Παναγία» στο γήπεδο, με έκθεση και πώληση προϊόντων και διασκέδαση με δημοτική ορχήστρα και παραδοσιακή μουσική και χορούς.

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα «Λουγγατσιάρια», η γιορτή των Θεοφανείων, το καρναβάλι της Καθαράς Δευτέρας, και τα πολιτιστικά διήμερα στο τέλος του καλοκαιριού. Στο χωριό δραστηριοποιείται ο Αθλητικός Σύλλογος «Όλυμπος» και ο Πολιτιστικός–Μορφωτικός Σύλλογος Γόννων, ο οποίος διοργανώνει αρκετές εκδηλώσεις, σεμινάρια για την εκμάθηση παραδοσιακών χορών και εκδίδει την τρίμηνη τοπική εφημερίδα «Τα Νέα των Γόννων».

Ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα πανηγύρια και οι εκδηλώσεις της Καλλιπεύκης. Στον εορτασμό του Αγίου Πνεύματος γίνεται συγκέντρωση των κατοίκων του χωριού και της γύρω περιοχής στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος, όπου μετά τον εκκλησιασμό ακολουθεί γλέντι και φαγοπότι. Στις 29/6 των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, διεξάγεται χορός στην πλατεία με παραδοσιακή δημοτική μουσική. Κατά τη διάρκεια του Ιουλίου και του Αυγούστου πραγματοποιούνται διάφορες εκδηλώσεις με πρωτοβουλία του Μορφωτικού Συλλόγου, που περιλαμβάνουν θέατρο, μουσικές βραδιές, αντάμωμα Καλλιπευκιωτών κ.ά. Αξίζει να παρευρεθεί κάποιος στις «Πέρδικες», έθιμο που αναβιώνει στις 2/5 στο ξωκλήσι του Αγίου Αθανασίου. Βρασμένα αυγά βάφονται τότε ή ζωγραφίζονται με διάφορα χρώματα. Δύο άτομα, σε απόσταση 2-2,5μ. ο ένας από τον άλλον, τα πετάνε μέχρι να συγκρουστούν και όποιο σπάζει, τρώγεται.

Αγαπημένοι χοροί των κατοίκων είναι ο καλαματιανός, ο τσάμικος και ο ηπειρώτικος. Συχνά στα πανηγύρια ακούγεται το δημοτικό τραγούδι «Πού‘σουν περιστερούλα μου τόσο καιρό χαμένη...». Στο χωριό ο Μορφωτικός-Εκπολιτιστικός Σύλλογος εκδίδει την τρίμηνη εφημερίδα «Η Ωραία Καλλιπεύκη» και διάφορα φυλλάδια με λαογραφικό ή τουριστικό υλικό.

Ενδιαφέρον προκαλεί στο Πουρνάρι η εκκλησία του Αγίου Βασιλείου (τέλη 19ου αι.), όπου την Πρωτοχρονιά διεξάγεται πανηγύρι. Το τελευταίοΣάββατο του Αυγούστου διοργανώνεται το αντάμωμα των απανταχού Πουρναριωτών, με πλούσιο γλέντι και ξεφάντωμα. Επίσης, εδώ διοργανώνονται πλούσιες αποκριάτικες εκδηλώσεις, κυρίως την ημέρα της Καθαράς Δευτέρας. Οι συμμετέχοντες ξεφαντώνουν με τους ρυθμούς παραδοσιακών χορών.
Στη δεκαετία του 1950 ο Μορφωτικός Σύλλογος Αγροτοπαίδων διοργάνωνε αγώνες στίβου, ιππασίας και σκοποβολής, από τους οποίους προέκυψε η «Αναγέννηση Πουρναρίου» και ο Εξωραϊστικός Σύλλογος. Αξίζει να αναφερθεί ότι το 1954 δημιουργήθηκε ερασιτεχνική θεατρική ομάδα.Σήμερα στο χωριό δραστηριοποιούνται Εξωραϊστικός Σύλλογος, που συμβάλλει στα πολιτιστικά δρώμενα του τόπου, Αθλητικός Όμιλος, που διατηρεί ποδοσφαιρική ομάδα.
Πανηγύρια με τοπικές παραδοσιακές εκδηλώσεις διοργανώνονται στη Σπηλιά στις 20/7 (Προφ.Ηλία), 27/7 (Αγ.Παντελεήμονα), όπου προσφέρεται στους επισκέπτες, μετά τον εκκλησιασμό, το παραδοσιακό «μπλουγούρι» και 15/8 (Κοιμήσεως της Θεοτόκου) στις ομώνυμες εκκλησίες και ξωκλήσια. Επίσης, την 1η Κυριακή του Αυγούστου λαμβάνει χώρα πολιτιστικό διήμερο, με παραδοσιακούς χορούς, θεατρικές και μουσικές εκδηλώσεις.

Κατά τη διάρκεια των Απόκρεω πόλο έλξης για τους επισκέπτες αποτελούν τα αποκριάτικα δρώμενα, που κορυφώνονται την Καθαρά Δευτέρα με το Μπουρανί, το άναμμα της Μπουμπούνας, χορούς και λαϊκό γλέντι.

Ο Σύλλογος Σπηλιωτών διαθέτει χορευτικό συγκρότημα, διοργανώνει ετήσιες εκδηλώσεις και συναντήσεις, συμβάλλει στη διατήρηση του φυσικού τοπίου και στην ανάπλαση χώρων (δενδροφυτεύσεις, παιδικές χαρές κ.ά.) και υποστηρίζει την τουριστική προβολή της περιοχής. Το χωριό Τέμπη πανηγυρίζει στον εορτασμό του Αγίου Πνεύματος, με λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Τριάδος.

Το Λαογραφικό Ιστορικό Μουσείο Αμπελακίων εγκαινιάστηκε το 2001. Το αρχοντικό Μουλά παραχω- ρήθηκε με δωρεά για να στεγάσει το Μουσείο. Αντικείμενα της αγροτικής ζωής, του ποιμενικού βίου, της βιομηχανίας και βιοτεχνίας των Αμπελακίων, καθώς και της καθημερινής ζωής των ανθρώπων, φιλοξενούνται στο χώρο και εκτίθενται μαζί με σπάνια κομμάτια από την προεπαναστατική περίοδο και την επανάσταση του ‘21.